گل و گياه ظرافت

گل اشرفي (كورئوپسيس) با نام علمي Coreopsis tinctoria نام يك گونه از تيره كاسنيان است. گل شاه اشرفي گونه‌اي از جنس Coreopsis در خانواده آستراسه (Asteraceae) است كه در دسته‌بندي قديم جزء خانواده مركبه يا كمپوزه Composees محسوب مي‌شود. اين گياه بومي آمريكاي مركزي و جنوبي است و به‌واسطه طول مدت گل‌ريزان آن در بين همه گل‌هاي يك‌ساله كه در گل‌كاري‌ها مي‌كارند بيشتر موردتوجه قرار دارد. منشأ آن مكزيك و آمريكاي جنوبي است. گياهي يك‌ساله يا چندساله با ساقه‌هاي برافراشته و برگ‌هاي ساده و كامل و يا با بريدگي‌هاي پنجه‌اي يا شانه‌اي است. گل‌هاي مينايي شكل و زرد درخشان آنروي دمگل طويلي قرار داشته و مناسب گل بريدني است. اغلب به‌صورت يك‌ساله در حاشيه‌ها كاشته مي‌شوند.

گل شاه اشرفي گياهي بادوام، رنگارنگ و با رشد سريع است. ساقه‌هاي نازك و برگ‌هاي سبز و باريك و گل‌هاي مرواريد مانند تكي يا دوتايي به پهناي 2٫5 تا 5 سانتي‌متر دارند. كورئوپسيس اغلب به‌صورت يك‌ساله در حاشيه باغچه‌ها و زيباسازي فضاهاي شهري كاشته مي‌شود. گل اشرفي به‌عنوان يك گياه زينتي معمولاً براي ايجاد چشم اندازهاي زيبا در فضاي سبز كاربرد دارد و براي طرح‌هاي گل‌كاري استفاده مي‌شود. در طراحي فضاي سبز، مارگريت و اشرفي مكمل همديگر هستند و به خاطر رنگ زرد اشرفي و سفيد مارگريت جلوه زيبايي به محيط مي‌دهند. همچنين از خواص گل شاه اشرافي در زمان قديم براي درمان بيماراني كه زخم‌ آنها دير بهبود مي‌يافت، استفاده مي‌كردند.

كاشت

از نظر زمان خزانه كاري، گل شاه اشرفي در شهريور و مهر ماه مي‌توان بذر گل شاه اشرفي را خزانه كرد. زمان نشاء گل اشرفي فروردين ماه است. گل اشرفي را به دو روش كاشت شاه اشرفي و تقسيم بوته مورد كشت قرار مي‌دهند. در روش كشت بذري به دو صورت كاشت مستقيم بذر گل شاه اشرفي و نشاء است. در روش نشاء بذر شاه اشرفي را در خزانه‌اي قرار مي‌دهند تا رشد كند و سپس پس از جوانه زدن و پايان يخبندان آن را به زمين اصلي منتقل مي‌كنند. در روش كاشت بذر مستقيم نيز بذر را مستقيماً در زمين اصلي پس از يخبندان مي‌كارند. در تقسيم بوته نيز مي‌توانيد در فصل بهار اقدام به جداسازي ريشه‌هاي بوته از يكديگر كنيد و سپس بوته را در محل موردنظر بكاريد.

بذر‌ شاه اشرفي را در عمق 15 سانتيمتري خاك كاشته و آن را آبياري كنيد. توصيه مي‌شود چهار تا شش هفته اول، گلدان‌ها را در مكاني گرم و مرطوب و در معرض نور مستقيم خورشيد قرار دهيد. اشرفي از بذوري كه اوايل تا اواسط بهار مستقيماً در خاك باغ كاشته شده به‌سرعت مي‌رويد. همين‌طور مي‌توانيد حدود 6 هفته قبل از آخرين زمان يخبندان در فضاي بسته دانه آن ‌را در عمق 3 ميلي‌متري بكاريد. اين گياهان را حول و حوش زمان آخرين يخبندان بيرون ببريد. نشاها يا جوانه‌هاي باريك را در فاصله 20 سانتي‌متر از همديگر قرار دهيد. در خاك اطراف گياهان جوان رقم‌هاي بلند قيم قرار دهيد تا از ساقه‌ها در حين رشد محافظت و به آنها كمك كنند

شرايط نگهداري

نور

گل كورئوپسيس آفتاب مستقيم را دوست دارد اما مي‌توان آن را در مكاني با اندكي سايه هم كاشت. اگر سايه بيشتر باشد ممكن است گياهان دراز و لاغر شوند اما به‌مرور به شرايط عادت مي‌كنند. اگر در منطقه‌اي با آب و هواي گرم و خشك زندگي مي‌كنيد ممكن است گياه‌تان حتي مقداري سايه در ساعات ظهر را ترجيح دهد.

آبياري

زماني كه بذر كورئوپسيس را تازه كاشته‌ايد آن را به‌طور منظم آبياري كنيد تا در خاكش مستقر شود. بعد از آن گياه مي‌تواند خشكي را به‌خوبي تحمل كند. حداقل يك بار در هفته گياه را عميقاً آبياري كنيد تا به رشد ريشه‌هاي جديد كمك كنيد. خاك بايد در عمق 3 سانتي‌متري از سطح مرطوب باشد. اگر بتوانيد گياه را صبح زود آبياري كنيد بهترين نتيجه را خواهيد گرفت چرا كه برگ‌هاي هم وقت دارند در طول روز خشك شوند.

دما

كورئوپسيس هواي گرم و خشك را دوست دارد. البته اگر هر از گاهي هوا مرطوب شود هم گياه مي‌تواند آن را تحمل كند.

خاك

اكثر گونه‌هاي اين گياه سختگير نيستند و به كيفيت خاك يا پي اچ آن ايرادي نمي‌گيرند. آنها خاكي با زهكشي خوب را دوست دارند و برخي از گونه‌ها حتي خاك‌هاي خشك و صخره‌اي را هم تحمل مي‌كنند. خاك‌هاي سنگين و هميشه مرطوب مي‌توانند در زمستان مشكلاتي را براي گونه‌هايي كه به‌صورت دسته‌اي رشد مي‌كنند به وجود بياورند. در اين شرايط مخلوط كردن خاك با كمپوست مي‌تواند راهگشا باشد.

كوددهي

كود دهي براي كورئوپسيس گزينه‌اي ضروري نيست و در حقيقت كود دهي زياد مي‌تواند ميزان گلدهي آن را كم كند. اگر خاكي كه گياه را در آن كاشته‌ايد خاك خوبي است، تنها كاري كه بايد انجام دهيد اين است كه هر سال بهار مقداري كمپوست به خاك اضافه كنيد.

تكثير گل شاه اشرفي

اگرچه اين كورئوپسيس گياهي جان سخت است اما بيشتر از 3 تا 5 سال عمر نمي‌كند. كم شدن تعداد گل‌ها نشان‌دهنده اين است كه يا بايد گياه را تقسيم بوته كنيد و يا آن را بيرون بياندازيد و گياهي جديد با استفاده از بذرهاي آن بكاريد. اگر گياه ضعيف به نظر مي‌رسد هم آن را تقسيم بوته كنيد. مي‌توانيد اين كار را در بهار يا اوايل پاييز انجام دهيد.

براي پرورش گل شاه اشرفي به روش تقسيم بوته، اگر گياه را در گلدان كاشته‌ايد به كف و ديواره‌هاي گلدان چند ضربه آهسته وارد كنيد، خواهيد ديد كه گياه به‌راحتي از داخل گلدان خارج مي‌شود. اگر گياه را در خاك باغچه كاشته‌ايد آن را به كمك بيلچه از خاك خارج كنيد، طوري كه ريشه‌هايش آسيب نبينند. خاك قديمي اطراف ريشه گياه را به‌آرامي با دست جدا كنيد و مواظب باشيد كه در اين مرحله هم به ريشه‌هاي گياه آسيبي نرسانيد. حالا با احتياط گياه را به 2 يا چند بوته تقسيم كنيد و هر بوته را در جايي ديگر به‌صورت جداگانه بكاريد. تا زماني كه گياهان جديد در جايشان مستقر شوند و به شرايط عادت كنند به‌طور منظم آبياري‌شان كنيد، ممكن است چندين هفته طول بكشد.